علت گرایش به بی حجابی و بدحجابی

علت گرایش به بی حجابی ؛ روانشناسان معتقدند حجاب یک میل و گرایش فطری در زنان است. مطالعه تاریخچه حجاب در ایران و سایر نقاط جهان هم سند اثبات این مدعاست. این درحالیست که در دنیای کنونی عده زیادی از زنان به سمت بی حجابی و حتی پوشش های نامناسب و زننده گرایش پیدا کرده اند. دلیل این تعارض چیست؟

پوشش و حجاب یک میل فطری است

پروفسور اسوالد شوارتز، طبیب و روانشناس اتریشی، در کتاب روانشناسی جنسی درباره­ احساس شرم در انسان‎ها می‎نویسد: علاوه بر مردم­ شناسی، تجزیه و تحلیل روانشناسی نیز ثابت می‎کند که احساس شرم، یکی از صفات عمده­ نوع بشر است. هیچ قبیله­ اولیه‎ای، هر قدر هم بدوی بوده باشد، شناخته نشده است که از خود، شرم بروز ندهد و بچه‎های کوچک نیز شرم دارند.

در طی دوران رشد بشر و همچنین در خلال رشد افراد، بر وسعت موضوعاتی که مورد حمایت شرم قرار می‎گیرند افزوده می‎شود. حمایت، وظیفه مخصوصی است که به عهده­ شرم گذارده شده است. کاملاً معلوم است که شرم، قبل از همه چیز از اعضای تناسلی و وظایف آنها حمایت می‎کند… ادعای پیشرفت و مدرنیزم خرقه‎ای بر تن بی‎خبری از ارزش ­های اساسی است؛ و شرم، نخستین قربانی این گمراهی اخلاقی است؛ مثلاً نهضت اعتقاد به برهنگی، نمونه وحشتناکی از این ادعاست. (فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، حدادعادی)

علاوه بر مطالعات مردم­ شناسی و روانشناسی جنسی، از مطالعات تاریخی نیز استفاده می‎شود که انسان در هیچ مقطعی بدون پوشش زندگی نکرده است؛ (تاریخ لباس، روت ترنرویل کاکس، ترجمه شیرین بزرگمهر) و این مطلب حاکی از وجود شرم و حیای ذاتی انسان است.

از آیات مربوط به خلقت حضرت آدم و حوا نیز می توان به فطری بودن پوشش و حجاب پی­ برد. خداوند در قرآن به انسان‎ها هشدار می‎دهد که مواظب باشند مبادا همان­گونه که فتنه و فریب شیطان باعث برهنگی آدم و حوا شد، موجب فریب و برهنگی آنان نیز بشود:

یا بَنِی آدَمَ لا یَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطانُ کَما أَخْرَجَ أَبَوَیْکُمْ مِنَ الْجَنَّهِ یَنْزِعُ عَنْهُما لِباسَهُما لِیُرِیَهُما سَوْآتِهِما. (اعراف، آیه ۲۷)

قرآن هم‎چنین از وسوسه  شیطان برای برهنگی آدم و حوا خبر می‎دهد:

فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطانُ لِیُبْدِیَ لَهُما ما وُرِیَ عَنْهُما مِنْ سَوْآتِهِما. (اعراف، آیه ۲۰)

و بالاخره قرآن از کارایی وسوسه شیطان نسبت به آدم و حوا و خوردن از شجره  ممنوعه و در نتیجه، آشکار شدن زشتی‎های آدم در جای دیگر می ­فرماید:

فَدَلاَّهُما بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذاقَا الشَّجَرَهَ بَدَتْ لَهُما سَوْآتُهُما وَ طَفِقا یَخْصِفانِ عَلَیْهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّهِ.( اعراف، آیه۲۲)

از تعابیر «ینزع عنهما لباسهما» و «لیبدی لهما ما وری عنهما من سواتهما» در آیات فوق به روشنی استفاده می‎شود که انسان قبل از ارتکاب خطا در بهشت دارای پوشش بوده است؛ هم‎چنین ازتعبیر «طَفِقا یَخْصِفانِ عَلَیْهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّهِ» نیز استفاده می‎شود که به دلیل برخورداری آدم و حوا از حیا و شرم فطری، پس از برهنه شدن، فوراً بدن خود را با برگ درختان پوشاندند.

ناگفته نماند که علاوه بر عامل فطری که در پیدایش اصل پوشش دخالت اساسی داشته است، عوامل دیگری، مثل محفوظ ماندن بدن از سرما و گرما، گرایش به تجمل و زیبایی، شرایط محیطی، جغرافیایی، قومی و… در پیدایش تعدد و تنوع و مدل های مختلف پوشش مؤثر بوده‎اند.

علت گرایش به بی­ حجابی در جهان

با توجه به فطری بودن حجاب و پوشش، منشأ بعضی حرکت­ های بد حجابی و بی‎حجابی در طول تاریخ چیست؟

اولاً فطری بودن یک مقوله، مانع تأثیرگذاری حرکت­های تبلیغی، به نفع یا بر ضرر آن نمشود؛ مثلاً دین یک مقوله ی فطری است، ولی در طول تاریخ، حرکت‎های تبلیغی انبیا(ع) به نفع دین، باعث تحکیم و گسترش آن بوده و برعکس، حرکت‎های تبلیغی مخالفان انبیا، باعث تضعیف آن در ذهن مردم شده است. همین مطلب، در مورد حجاب و پوشش به عنوان یک مقوله­ فطری نیز صادق است.

همان­گونه که تبلیغ و تبیین صحیح فلسفه­ حجاب در گسترش و تعمیق آن نقش دارد، در مقابل شبهه پراکنی‎ها و سم‎پاشی‎ها و تبلیغات منفی مخالفان نیز در آسیب‎پذیری فرهنگ پوشش و حیا موثر است. شواهد مختلف حاکی از این است که یکی از ترفندهای مهم استعمارگران برای نفوذ در کشورهای اسلامی، ترویج بی‎بندوباری از طریق گسترش بدحجابی و بی‎حجابی است؛ و این واقعیتی است که مسترهمفر، جاسوس انگلیس، در خاطرات خود به طور صریح به آن اعتراف کرده ­است:

در مسئله بی‎حجابیِ زنان، باید کوشش فوق العاده‎ای به عمل آوریم، تا زنان مسلمان به بی‎حجابی و رها کردن چادر، مشتاق شوند… پس از آن که حجاب زن، با تبلیغات وسیع از میان رفت، وظیفه مأموران ما این است که جوانان را به عشق‎بازی و روابط نامشروع با زنان تشویق کنند؛ و بدین وسیله، فساد را در جوامع اسلامی گسترش دهند. لازم است زنان غیر مسلمان، کاملاً بدون حجاب ظاهر شوند، تا زنان مسلمان از آنان تقلید کنند.

فرانتس فانون، درباره نقش حجاب زداییِ دولت استعمارگر فرانسه در کشور اسلامی الجزایر می‎گوید:

اوّلین اقدام ضد فرهنگی که فرانسه در الجزایر صورت داد، تلاش برای از بین بردن حجاب بود، و در این کار موفق شد؛ و هر چه بدن زن الجزایری را بیشتر عریان کرد، چنگال استعمارگر، بیشتر به حلقوم الجزایری فرو رفت؛ اما مجدداً زن الجزایری شخصیت خود را بازیافت و مبارزه علیه مطامع استعمار نیز آغاز گردید. هر چادری که دور انداخته می‎شود، افق جدیدی را که تا آن هنگام بر استعمارگر ممنوع بود، در برابر او می‎گشاید و بدن الجزایری را که عریان شده است، تماماً به او نشان می‎دهد. پس از دیدن هر چهره‎ بی‎حجابی، امیدهای حمله‎ور شدن اشغالگر ده برابر می‎گردد. ( جنگ الجزایر، فصل الجزایر بی­حجاب)

حجاب زدایی علاوه ­بر الجزایر در کشور‎های اسلامیِ افغانستان توسط امان الله خان، ترکیه توسط آتاتورک و ایران توسط پهلوی اول و دوم نیز صورت گرفته ­است.

امام خمینی (ره) که خود در عصر پهلوی زیسته­ است نقش بعضی مطبوعات و روشنفکران وابسته را در کشف حجاب چنین توصیف کرده است:

” قلم‎های مسموم خطاکار و گفتار گویندگان بی‎فرهنگ، در این نیم قرن سیاه اسارت­بار عصر ننگین پهلوی، زن را به منزله کالایی خواستند درآورند و آنان را که آسیب پذیر بودند به مراکزی کشیدند که قلم را یارای آن نیست. هر کس بخواهد شمه‎ای از آن جنایات مطلع شود، به روزنامه‎ها و مجله‎ها و شعرهای اوباش و اراذل زمان رضا خان، از روزگار تباه کشف حجابِ الزامی به بعد، مراجعه کند و از مجالس و محافل و مراکز فساد آن زمان سراغ بگیرد. رویشان سیاه، و شکسته باد قلم‎های روشنفکرانه آنان؛ و گمان نشود که آن جنایات، با اسم آزاد زنان و با اسم آزاد مردان، بدون نقشه جهانخواران و جنایتکاران بین‎المللی بود. ”

ثانیاً اثرپذیری زنان و دختران مسلمان از تبلیغ‎های کشورهای غیرمسلمان و تقلید بدون منطق از مدل‎های پوشش غربی نیز در این زمینه نقش مؤثری داشته است. علامه محمدحسین فضل ­الله یکی از دانشمندان مسلمان در این مورد گفته است:

مشکل بسیاری از زنان شرق این است که آنان در عین حال که همچنان به ارزش‎های اخلاقی، عفت و شرافت معتقدند، از آداب و رسوم و سنت‎های غربی در مسئله بی‎حجابی و خودآرایی تقلید می‎کنند و این امر آنان را در حالت دوگانگی قرار می‎دهد.